ROZŁĄKA - Christopher Priest [recenzja]

Tytuł oryginału: The Separation
Seria: Uczta Wyobraźni
Wydawnictwo: Mag
Liczba stron: 406
Gatunek: Historia Alternatywna
Moja ocena: 6/6

"Braterstwo na tle wojny"

Dwaj bracia, Jack i Joe Sawyer, to bliźniacy, których wspólną pasją tworzącą silną więź jest wioślarstwo. W 1936 roku reprezentują Wielką Brytanię biorą udział w Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie, gdzie zajmują trzecie miejsce i zdobywają brązowy medal. Do kraju wracają uradowani i szczęśliwi, ale jednocześnie z pewnymi obawami, bo postanawiają przemycić kuzynkę żydówkę, która ucieka przed nazistami.

Gdy nastaje rok 1939 na świecie wybucha II wojna, która doprowadza do rozłączenia się dwóch braci. Jack postanawia walczyć dla swojego kraju i wciela się do do dywizjonu bombowego RAF-u jako pilot. Joe natomiast jest przeciwny wojnie i śmiało okazuje swoje pacyfistyczne poglądy, oraz zatrudnia się w Czerwonym krzyżu. Jeden z nich poślubił przemyconą żydówkę, w której kochali się obaj, więc rozstali się wrogo nastawieni nie tylko przez różne poglądy, ale też przez tę rywalizację o względy kobiety. 

Jak potoczą się ich dalsze losy? Czy będą już na zawsze do siebie wrogo nastawieni? Czy ich drogi ponownie się zejdą? Czy obaj przeżyją wojnę?

Książka Christophera Priesta pojawiła się w znanej serii Uczta Wyobraźni, ale od początku nie za bardzo mi do niej pasuje. Nie jest to bowiem typowa powieść science fiction, czy fantasy, jakie pojawiają się w tej serii, a historia alternatywna, dotycząca II wojny światowej, z jaką można się spotkać na przykład w Człowieku z wysokiego zamku Philipa K. Dicka. Bez znaczenia jednak jest to, czy do niej pasuje, czy nie, bo Priest stworzył świetną i zajmującą książkę, którą chłonąłem z największą przyjemnością.

Najważniejszą i najbardziej wyrazistą część Rozłąki stanowią jej postaci. Są nimi przede wszystkim dwaj bracia, którzy mimo iż są bliźniakami znacząco się od siebie różnią. Jack to chłopak, który uwielbia sport i latanie, a wraz z dojrzewaniem pojawia się u niego coraz większe zainteresowanie dziewczynami i piwem, oraz rosnąca fascynacja autami. Joe natomiast jest od początku zdecydowanie bardziej poważny, czyta książki, słucha muzyki poważnej, interesuje się polityką i tym, co dzieje się w kraju. W życiu łączy ich wspólna pasja i treningi, kiedy spędzają razem czas. Ale tak się dzieje tylko do momentu wybuchu wojny, bo potem każdy z nich idzie w inną stronę. Po drodze napotykają jednak kilka innych postaci. Jedną z nich jest Birgita, młoda żydówka, która od początku uwielbia obu braci, a poślubia tylko jednego z nich. Jej życie jednak nie jest usłane różami, bo w kraju, do którego uciekła, poza mężem i jego bratem, którzy odwiedzają ją rzadko, jest sama. I widzimy jak musi sobie radzić żyjąc samotnie w obawie o życie Jacka i Joego, którzy się kochają, ale są skłóceni, oraz w strachu przed Brytyjczykami, którzy mogą jej wytknąć niemieckie korzenie i ją dręczyć.

Niezwykle ważną część książki stanowi spotkanie się głównych bohaterów z czołowymi postaciami teatru II wojny światowej. Jednym z nich jest Winston Churchill, brytyjski premier o niepewnej tożsamości (jeden z braci podejrzewa go o wykorzystywanie sobowtóra), którego naród uwielbia i chętnie słucha. Drugi to bezwzględny Rudolf Hess, zastępca Hitlera, który poleciał do Wielkiej Brytanii z misją pokojową. Obie te postaci są świetnie przedstawione w pełnym świetle przez autora i bardzo dobrze zostały przez niego wykorzystane na potrzeby tej książki. Czytając widziałem niemal wyraźnie obu z nich i typowe dla nich zachowania, za co autorowi należą się brawa.

Ciężko określić jednoznacznie strukturę tej książki i to podobało mi się najbardziej, bo jest ona różna; raz przyjmuje formę powieści, raz wspomnień, innym razem jest to forma wywiadu, dziennika, listów czy materiałów. Pojawiają się też tutaj na przemian retrospekcje ze współcześnie rozgrywającą się akcją, oraz fantasmagorie, które jawią się jednemu z bohaterów. Autor postanowił wprowadzić osobną postać pisarza Stuarta Grattona, który chce napisać książkę o JL Sawyerze. Jednak skrót JL Sawyer dotyczy dwóch postaci, więc pisarz musi dociec, czy chodzi o Jacka, czy Joe'go. Szukając informacji na temat JL Sawyera Stuart i my poznajemy osobne historie obu braci po rozłące. I poznajemy je właśnie częściowo z różnych źródeł: dziennika prowadzonego przez jednego z nich, przez listy wysyłane i otrzymywane od Birgity i rodziny, przez dokumenty archiwalne itp. 

Rozłąka to książka, która spodoba się przede wszystkim osobom, które lubią, gdy akcja dzieje się podczas II wojny światowej, gdzie występują autentyczne postaci. Historia miłosna z dramatyczną otoczką na pewno przypadnie do gustu żeńskiej części czytelniczek, co nie oznacza, że powinna odstraszać część męską. Natomiast te osoby, które chętnie sięgają po wszystkie pozycje Uczty Wyobraźni, jakie tylko się pojawią, nie powinny się obawiać, że książka Priesta ma niewiele wspólnego z główną ideą serii, bo w istocie jest to rewelacyjna książka, która ciekawi i porusza, i z całą pewnością warto po nią sięgnąć.

Za książkę dziękuję serdecznie dziękuję Wydawnictwu Mag!