DO BŁYSKAWICY PODOBNE - Ada Palmer [recenzja]

Tytuł oryginału: Too Like the Lightning

Cykl: Terra Ignota (tom: 1)

Wydawnictwo: Mag

Tłumaczenie: Michał Jakuszewski

Liczba stron: 524

Gatunek: Science fiction, fantasy

Moja ocena: 5/6 

"Świat Pasiek"

Ada Palmer to kolejne nowe nazwisko, które pojawiło się w sławnej Uczcie Wyobraźni, znanej bardzo dobrze wszystkim fanom fantastyki, którzy cenią nietuzinkowe, niezwykle ciekawe i urzekające książki, które nie sposób jest zaszufladkować. W ostatnich miesiącach niewiele nowych książek z serii mieliśmy okazję poznać, ale jak się już pojawiały to na ogół były to naprawdę dobre pozycje. W przypadku debiutanckiej książki wspomnianej autorki zdecydowanie było warto czekać nieco dłużej, aż się pojawi, i fani utopijnych wizji przyszłości powinni obowiązkowo zainteresować się Do błyskawicy podobne.

Akcja dzieje się w 2454 roku. Po wielu latach starań o wszelki dobrobyt i doskonałość, po zakończeniu konfliktów i wyeliminowaniu religii i państw narodowych, władzę nad światem objęło siedem frakcji nazywanych Pasiekami. Każda z nich ma swój system prawny i unikalny system rządów, języka czy ubierania się, a członkostwo w nich jest dobrowolne. Ale działanie wszystkich  opiera się na zapewnieniu wszelkiego dobrobytu w postaci technologii oraz analiz niosących wiele proroczych możliwości. Jednak utopia ta nie jest nienaruszalna. Znalazł się ktoś, kto chce ją obalić. Początkowo sprawa dotyczy drobnej i dziwacznej kradzieży, której rozwiązanie powierzono Mycroftowi Cannerowi - byłemu skazańcowi i zbrodniarzowi o wielkich umiejętnościach. Ale gdy Canner głębiej przyjrzy się sprawie, odkryje spisek na ogromną skalę, który może zaburzyć pokój i ład ciężko wypracowane i utrzymywane przez Pasieki od ponad trzech stuleci. Sam też skrywa mroczną tajemnicę w postaci groźnego trzynastoletniego chłopca o niemal boskich umiejętnościach, który może wstrząsnąć światem. Czy Mycroftowi uda się temu zapobiec, czy wykorzysta genialne dziecko? Czy utopijny świat upadnie i nastanie nowa era?

Powiedzieć o tej książce, że jest oryginalna to banał. Ale powiedzieć jaka dokładnie jest to problem, bo nie da się jej przedstawić dosłownie, aby ukazać w pełni jej oryginalność i wyjątkowość. Dość długo już nie miałem w ręce tak dobrej science fiction i cieszy mnie, że to właśnie książka z serii Uczty Wyobraźni, bo ta jak dotąd rzadko kiedy mnie zawodzi. Powieść ta jest ogólnie rzecz biorąc o utopii i o daleko posuniętym postępie technologicznym. Narratorem tej historii jest Mycroft Canner, który jest byłym kryminalistą, a obecnie Usługowcem, który ponosi karę za swoje przewinienia, żeby odpokutować. Przedstawia nam on siedem dni z życia utopijnego świata i swój udział w tej historii. A zaczyna się w momencie, gdy Mycroft poznaje nowego senseistę (ktoś w stylu przewodnika duchowego) i cudownego chłopca Bridgera, który posiada moc ożywiania zabawek. W tym samym czasie z biura Czarnej Sakury (jedna z frakcji Pasiek) zostaje skradziony i podmieniony bardzo ważny dokument, który zawierał nazwiska światowych liderów Pasiek. Mycroft musi odkryć, kto kryje się za tą kradzieżą, a tajemnica dlaczego i kto za to odpowiada jest centralnym punktem fabuły, która zaangażuje wiele różnych postaci walczących o globalną potęgę i pokój na świecie. Jednocześnie też musi chronić i ukrywać Bridgera, którego życie jest zagrożone.

Zagłębiając się w fabułę, gdzie będziemy przybliżać się do rozwiązania zagadki, poznamy lepiej świat wykreowany przez Palmer. Świat Pasiek, czyli siedmiu frakcji, które powstały po upadku państw narodowych. Różnią się między sobą językiem, ubiorem, strukturą, sposobem wybierania przywódców i sprawowania władzy. Wszystkie mają swoją stolicę i członkostwo w nich jest dobrowolne, ale zapewnia wiele korzyści, przede wszystkim technologicznych i własności majątkowych. Poza nimi są jeszcze trzy grupy, które opierają się na luźnych więzach krwi. Mycroft jako jedyny potrafi porozumieć się z przedstawicielami wszystkich Pasiek, bo posługuje się bezbłędnie każdym językiem. Dlatego przez całą historię porozumiewa się wieloma językami i dialektami, ale dla czytelnika wszystko przetłumaczone jest bez wprowadzania obcych słów. 

Oryginalnym pomysłem Palmer, żeby oddzielić w fabule różne języki jest przedstawienie tego w różnych konwencjach ortograficznych, toteż dla każdego języka używane są różne znaki interpunkcyjne, np. w japońskim używa się nawiasów narożnych「」,  przy francuskim << >>, a przy hiszpańskim odwróconego znaku zapytania i wykrzyknika. I tak jest z każdym językiem, których jest - zdaje mi się - nawet więcej niż siedem. Inny jest też w książce język płci, ponieważ zmiany socjologiczne spowodowały, że płeć nabrała neutralności i niemal w pełni zaniknęła w kulturze. W większości przypadków bohaterowie zamiast posługiwać się zaimkiem osobowym męskim/żeńskim np. "powiedział/powiedziała" zwracają się bez podziału na płeć "powiedziało". Niektóre postaci używają zaimków płciowych, ale to kto i czemu ich używa, a kto nie, pozostawiam wyjaśnieniu przez autorkę w samej książce, bo zbędne jest rozpisywanie się na ten temat. Wystarczy wykazać, że warstwa dialogowa jest dość mocno urozmaicona i na początku może wywoływać pewne zmieszanie i problemy, ale wraz z postępem w lekturze czytelnik powinien się do tego przyzwyczaić. 

Ciekawym zabiegiem jest też to, że mimo iż akcja dzieje się w dalekiej przyszłości, autorka zdecydowała się nawiązać ideami dość mocno do osiemnastowiecznego życia arystokratycznego. Częste są odwołania do francuskiego Oświecenia - do Jeana-Jacquesa Rousseau, Denisa Diderota, Markiza de Sade'a i innych. A to wszystko to tylko część, jaka charakteryzuje tę książkę i naprawdę bardzo ciężko jest przedstawić czytelnikowi w pełni kunszt dzieła Palmer. Technologia, nauka, charakterystyki społeczeństw, zwyczaje, prawa rządzące każdą z frakcji i wiele, wiele różności, które składają się na całość są rozmaite i zagłębianie się w nie jest naprawdę bardzo ciekawe. Akcja tej powieści jest nieśpieszna, ale w niczym to nie wadzi, bo docierania do kolejnych informacji i odkrywanie tajemnic sprawia dużą przyjemność i daje satysfakcję.

Do błyskawicy podobne to książka wymagająca i nie każdemu się spodoba. Pewnie wielu ją porzuci w trakcie czytania, bo zabraknie im więcej akcji i cech charakterystycznych dla typowego science fiction. Ale każdy, kto ceni sobie nietuzinkowość, kunszt i wybitność, oraz potrafi być cierpliwy i docenić najdrobniejszy szczegół zawarty w fabule, z pewnością otrzyma solidną dawkę przyjemnej i satysfakcjonującej lektury, którą zadowolony odłoży potem na półkę. 

Za książkę dziękuję księgarni Tania Książka.
Więcej nowości i bestsellerów znajdziecie na stronie księgarni.