HISTORIA PSZCZÓŁ - Maja Lunde [recenzja]

Tytuł oryginału: Bienes historie: Roman

Wydawnictwo: Literackie

Liczba stron: 517

Gatunek: Powieść społeczno-obyczajowa, literatura współczesna zagraniczna, postapokalipsa

Moja ocena: 4+/6

Historia pszczół to książka, która od momentu pojawienia się informacji, że będzie u nas wydana, była dla mnie pozycją niezwykle enigmatyczną i ciekawie się zapowiadającą. To zainteresowanie to głównie przez epickość i temat opierający się na życiu pszczół, które jak wiadomo są stworzeniami niezwykle pożytecznymi i ważnymi dla całego środowiska naturalnego i człowieka. Maja Lunde to norweska pisarka znana głównie z powieści skierowanych do dzieci, a historia o tych latających stworzeniach jest jej debiutem skierowanym już do dorosłego czytelnika. Książka, która długo utrzymywała się na liście bestsellerów i autorka otrzymała za nią Nagrodę Księgarzy Norweskich. Nie jest to historia samych tylko pszczół, ale także ludzi, a dokładnie trzech rodzin, których losy poznajemy.

Pierwsza z nich rozgrywa się w Anglii w 1852 roku i jej głównym bohaterem jest niespełniony naukowiec William, który popadł w depresję i nie chce wychodzić z łóżka, mimo iż ciążą na nim rodzinne obowiązki (ma do wykarmienia 7 córek, syna i żonę). W pewnym momencie jego życia pojawia się pewien impuls, pewne olśnienie rodzące pomysł i William nabiera chęci zbudowania nowego rodzaju Ula, który ma mu przynieść sławę, zaszczyt i zapewnić dobrobyt wszystkim członkom rodziny. Problem w tym, że znalazł się już ktoś inny, kto wpadł na podobny pomysł, i jest jest ktoś znanym i cenionym naukowcem.

Druga historia toczy się w Stanach Zjednoczonych w 2007 roku i opowiada o losach George'a, hodowcy pszczół i właściciela kilkuset uli, rozmieszczonych w kilku różnych miejscach. George hoduje pszczoły zgodnie z wieloletnią tradycją, stara się rozwijać swoją farmę, a wszystko to z myślą o przekazaniu dziedzictwa jedynemu synowi. Ale Tom mieszka z dala od rodzinnego domu i ma inne pragnienie, chciałby zostać pisarzem i ani myśli być hodowcą. Na domiar złego zaczynają pojawiać się niepokojące wieści o tajemniczym wymieraniu setek tysięcy pszczół.

Trzecia i ostatnia dzieje się w Chinach w 2098 roku i jej protagonistką jest młoda kobieta o imieniu Tao, która żyje na świecie, gdzie nie ma pszczół i ludzkość cierpi przez to na poważne ograniczenia żywnościowe. Tao jest robotnicą, której praca polega na ręcznym zapylaniu drzew owocowych. Chce za wszelką cenę dać lepszą przyszłość swojemu synowi, ale będzie to niezwykle ciężkie w świecie, które pozbawione jest pszczół i dobrobytu.

Trzy różne rodziny. Trzy różne epoki. A wspólny mianownik to pszczoły i problemy. Życiowe, codzienne, ludzkie i cywilizacyjne. W każdej z historii poznajemy poważne trudności, z którymi borykają się nasi bohaterowie. Głównie dotyczą relacji między rodzinnych: ojciec usilnie wymaga od syna coś, czego ten nie chce, matka chce przebywać więcej czasu ze swoim dzieckiem, a nie może, część rodzeństwa znajduje uznanie u rodzica, a część jest jakby zepchnięta na pobocze. Problemy te przenikają się ze środowiskiem pszczół, które w większym lub mniejszym stopniu mają wpływ na tych ludzi. Środowisko, które staje się z dnia na dzień coraz bardziej destrukcyjne i nie odpowiadają za to pszczoły, a człowiek, który jest tutaj największym zagrożeniem i problemem - i dla nich, i dla siebie, i dla całego świata. 

Nie od dziś wiadomo, że pszczoły to owady niezwykle pożyteczne, bo dzięki ich zapylaniu możemy otrzymać wiele gatunków warzyw, owoców, ziół, przypraw, zbóż oraz produktów, które pochodzą bezpośrednio od nich, czyli między innymi miód i wosk. Człowiek głównie poprzez nieumiejętne stosowanie różnych środków chemicznych przyczynia się do skażenia środowiska, które powodują wymieranie pszczół. Trzy przedstawione historie nie pokazują przyczyn takiego postępowania a jego efekty, czyli najgorsze, co może nas spotkać, gdy pszczoły zaczynają ginąć. Autorka mocno zaangażowała się w przedstawienie dowodów błędnego postępowania człowieka i apokalipsy, która nabiera realnych kształtów, jeśli czytamy na temat życia pszczół i ich przydatności, która udziela nam się na co dzień niemal na każdym kroku. Dowiemy się też kilka ciekawostek na ich temat, więc widać, że autorka dobrze przyłożyła się do zgłębiania tematu pszczół. Czytanie o pożyteczności tych niewielkich istot i ich ważnym wpływie na człowieka i otoczenie sprawia, że zaczyna się coraz poważniej traktować V przykazanie: Nie zabijaj.

Historia pszczół to zestawienie ze sobą dwóch światów, ludzi i pszczół, i bardzo dobry pomysł autorki na pokazanie ludzkiej psychiki i postępowania, pasji, problemów, środowiska naturalnego i ogólnie szarej rzeczywistości, która nas otacza. Przy czytaniu tej lektury i historii obu gatunków niemal od początku towarzyszyło mi wrażenie obcowania z delikatnym kwiatem, który lada moment może się rozpaść. Rozpaść jak świat przedstawiony w książce. Oby tylko nigdy do tego nie doszło...

PS: Czy tylko ja zauważyłem tą drobnostkę, że autorka, która ma na imię Maja napisała powieść o pszczołach? ;)

"(...)aby żyć w naturze, z naturą, musimy okiełznać naturę w nas samych."*

*Maja Lunde, Historia pszczół, Wyd. Literackie, Kraków 2016, s. 46