UPIORNA OPOWIEŚĆ - Peter Straub [recenzja przedpremierowa]

Tytuł oryginału: Ghost Story

Wydawnictwo: Vesper

Tłumaczenie: Irena Ciechanowska-Sudymont, Jan Stanisław Zaus

Liczba stron: 614

Gatunek: Horror

Data wydania: październik 2018

Moja ocena: 4+/6

„O winie, zemście i duchach"

Peter Straub to jeden z najpopularniejszych współczesnych pisarzy powieści grozy, za które otrzymał wielokrotnie prestiżowe World Fantasy Award czy Bram Stoker Award. Przyjaciel i kolega po piórze Stephena Kinga, z którym wspólnie napisał "Talizman" i "Czarny dom".  W Polsce jak dotąd niewiele znany, najbardziej w środowisku fanów horroru. Od dość dawna miałem zamiar poznać tego autora sięgając po jego najpopularniejszą i najbardziej zachwalaną książką, która na allegro osiągała astronomiczne kwoty, jednocześnie pozostawiając dużo do życzenia pod względem jakości danego egzemplarza. Jednakże po raz kolejny z pomocą przyszło nieocenione wydawnictwo Vesper, które oprócz tego, że słynie z wydawania bardzo dobrych i ciekawych książek klasycznej grozy, także od czasu do czasu wyławia dawno już zapomniane perełki, po które warto sięgnąć. Jedną z nich jest właśnie wspomniane przeze mnie opus magnum autora, czyli Upiorna opowieść, która pojawi się za kilkanaście dni w sprzedaży.

Ricky, Sears, Lewis, John, Edward to staruszkowie i bardzo bliscy przyjaciele od wielu lat. Żyją w latach siedemdziesiątych XX wieku w Milburn, niewielkim miasteczku stanu Nowy Jork. Tworzą grupę nazywającą się Stowarzyszeniem Chowder, która ma specyficzne hobby polegające na snuciu upiornych opowieści. Wszystkie są przerażające, ale rzadko kiedy prawdziwe, bo najczęściej to tylko zmyślone historie. Jednak nadchodzi czas, kiedy w tajemniczych okolicznościach jeden z przyjaciół ginie. Jego śmierć wiążę się z mroczną historią z młodzieńczych lat pięciorga bohaterów. Zrobili czemuś coś, co postanowiło powrócić i zemścić się po latach. Od tej chwili w Milburn zaczynają dziać się bardzo przerażające i nadnaturalne rzeczy.

Czekałem na ten moment trochę czasu i w końcu się doczekałem. Jeden z najbardziej wychwalanych horrorów w istocie okazał się być bardzo dobry i ciekawy. I przede wszystkim bardzo wyróżniający na tle innych tego typu gatunkowych książek. Powieść Amerykanina to jednocześnie hołd i nawiązanie do takich tuzów klasyki horroru, jak M..R. James, Artur Machen, Nathaniel Hawthorne, Henry James, Edith Wharton czy Bram Stoker, jak i współczesna powieść grozy napisana bardzo przemyślanie i stylowo. Wielowarstwowa, złożona i wybitna. Sam Stephen King wychwalał niejednokrotnie tę powieść i można doszukać się u niego inspiracji tym dziełem chociażby w słynnym "To" czy opowiadaniu "Metoda oddychania". 

Style obu autorów są zresztą do siebie podobne, bo w Upiornej opowieści można zauważyć, że oprócz cech charakterystycznych dla horroru, mocny nacisk jest także na warstwę psychologiczną i obyczajową, z której słynie King. Jednak szczerze trzeba przyznać, że dzieło Strauba jest akurat bardziej dojrzałe i strukturalnie rozwinięte. Czy lepsze od "To" to już jest kwestia gustu. Niemniej jednak czyta się bardzo dobrze. Świetny jest klimat tej powieści, bardzo mroczny i osobliwy. Na pewno znacie to, jak nic nie widzicie i nie słyszycie, a mimo wszystko czujecie, że coś jest nie tak, coś się gdzieś czai, czuć jakieś napięcie i wiadomo, że zaraz się coś niechybnie złego wydarzy, ale nie wiadomo skąd nadejdzie. Tak się dzieje tutaj dość często. Opowiadane historie bohaterów też mają swój urok.

Ogólnie bardzo dobrze poznajemy wszystkie główne postaci i wiele drugoplanowych. Każdemu z pięciorga przyjaciół autor poświęcił wiele czasu i każdy z nich jest specyficzny. Jednak historię jednego z nich poznajemy już po jego śmierci, co przedstawiają liczne retrospekcje, które się pojawiają. Czasem trzeba się przez to chwilę zastanowić, w którym momencie dzieją się dane wydarzenia, ale nie sprawia to większego problemu. Powieść jest bardzo rozbudowana, zawiera wiele wątków, które są poruszane. Śmierć, zdrady, romanse, zemsta, duchy, pisarstwo, dotkliwe dzieciństwo, prześladowania, zafascynowanie młodymi kochankami, obsesja, mroczna przeszłość, nieuchronna tragiczna przyszłości, czyhające zło, indiański duch Manitu, ba!, nawet pewien polski pierwiastek się pojawił. A jest tego sporo więcej. Chociażby wiele nawiązań do dzieł wcześniej wymienionych klasyków, których nie sposób wszystkich wychwycić czytelnikowi, zwłaszcza takiemu nie znającemu dobrze słynnych dzieł. Ale można się dowiedzieć wiele z zamieszczonego na końcu posłowia Piotra Borowca, który ciekawie pisze o tej książce i jest bardzo przydatne na zakończenie.  

Upiorna opowieść to bardzo udana historia, która łączy ze sobą elementy klasycznej i współczesnej ghost story. To opowieść o duchach, winie i zemście po latach. Historia o obsesji, mrocznej przeszłości i widmie tragicznej przyszłości. Bardzo dobra, przemyślana, psychologiczno-obyczajowa i wielowątkowa powieść napisana w świetnym stylu i klimacie. Polecam.

Za książkę bardzo serdecznie dziękuję Wydawnictwu Vesper!