CZWARTA RĘKA - John Irving [recenzja]

Tytuł oryginału: The Fourth Hand

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Liczba stron: 361

Gatunek: Czarna komedia, satyra, dramat obyczajowy, literatura współczesna zagraniczna

Moja ocena: 4/6

"Facet od lwów"

Patrick Wallingford jest nowojorskim dziennikarzem, który stracił dłoń w momencie, kiedy zaczynał się piąć coraz wyżej w swojej dziennikarskiej karierze. Wysłany do indyjskiego cyrku Ganesh w stanie Gudżarat, żeby zrobić reportaż o tragicznym wypadku, jaki przydarzył się jednej z akrobatek, popełnił błąd podchodząc zbyt blisko klatki lwów i jeden z nich odgryzł mu rękę na oczach milionów widzów. Traci przytomność jako mniej znany reporter, a odzyskuje ją, kiedy zaczyna robić się sławny przez szokujące nagranie z lwem, które szybko się rozprzestrzenia i staje hitem na całym świecie. Jednoręki reporter zdobywa ogromną sławę, ale i tak nie może przeboleć swojej straty i chce mieć z powrotem sprawną lewą rękę. Napotyka na swojej drodze doktora Nicholasa M. Zajaca, dla którego możliwość przeprowadzenia operacji przeszczepu dłoni jest niezwykłą okazją, aby zrobić to po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych. Trwają intensywne poszukiwania dłoni, które doprowadzają doktora do Doris Clausen, która oferuje dłoń swojego męża. Problem w tym, że jej mąż wciąż żyje, ma się dobrze i jeszcze nie wybiera się do grobu...

Najnowsza książka wydana przez wydawnictwo Prószyński i s-ka, a dziesiąta już powieść w dorobku Johna Irvinga nie należy do najciekawszych i najlepszych, jakie napisał, ale jest to kolejny pokaz jego wysokich umiejętności pisarskich i specyficznego ironiczno-satyrycznego stylu. Amerykański autor ponownie przedstawia obraz człowieka w poważnych i śmiesznych sytuacjach, balansując na granicy przesadnej powagi i groteski. Pokazuje powolną samoakceptację człowieka, który z dnia na dzień stał się kaleką tracąc rękę i jak sobie radzi z tą nowa sytuacją w codziennych sytuacjach: w pracy, w domu, przy zwykłych czynnościach czy w sferze seksualności, którą autor zawsze lubi uwypuklać. Główny bohater to tym razem dziennikarz, a nie powieściopisarz, jak zwykle u tego autora bywa, ale przedstawienie sfery dziennikarskiej wyszło Irvingowi całkiem nieźle. Sam bohater wykreowany po raz kolejny bardzo precyzyjnie i ukazany w krzywym zwierciadle, co jest typowym zabiegiem u amerykańskiego pisarza, który jak już wspomniałem uwielbia przedstawiać swoje postaci w zwykłych i niezwykłych, często śmiesznych i absurdalnych, sytuacjach, w których jego bohaterowie muszą sobie radzić i żyć z nimi na co dzień. 

"Życie to wielki żart, a śmierć jest ostatnim gagiem istnienia"*

Druga ważna kwestia w tej książce to ogromna chęć posiadania dziecka i wiążące się z tym macierzyństwo i ojcostwo oraz idące zmiany w życiu, co szczególnie dotyczy głównego bohatera, który  mimo że jest żonaty zawsze miał burzliwe stosunki z płcią przeciwną i nie był specjalnie stały w uczuciach, co jeszcze się nasiliło po tym, jak zyskał sławę. Dziennikarz od początku jest nieszczęśliwy i ciągle tego szczęścia poszukuje, co paradoksalnie ułatwia mu tragiczny wypadek, którego był ofiarą, bo poznaje kogoś, kto do tego zadowolenia z życia może się przyczynić. Kalectwo i samoakceptacja przedstawione zostały przez autora bardzo dobrze, ale nie ukazując bohatera jako ofiarę, która będzie ciągle cierpieć psychiczne katusze nad utratą dłoni, i którą trzeba żałować i pocieszać. John Irving, nie po raz pierwszy zresztą, pokazuje jak ciężkie życiowe sytuacje mogą przygniatać, ale też i budować silniejsze fundamenty czegoś większego i ważniejszego, co może przynieść szczęście, miłość, nowe życie i odzyskać wiarę w siebie i swoje możliwości.

Czwarta dłoń to może nie najlepsza z książek amerykańskiego autora, ale jest to ciągle wysoki poziom rzemieślniczych umiejętności i inteligentnej prozy, która uruchamia głębsze pokłady emocjonalne czytelnika na przemian go poruszając i bawiąc. John Irving, jakiego uwielbiam i polecam serdecznie.

*John Irving, Czwarta ręka, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2017, s. 320.

Za książkę serdecznie dziękuję  wydawnictwu Prószyński i S-ka. :)