poniedziałek, 17 lipca 2017

TAJEMNICA WYSPY FLATEY - Viktor Arnar Ingólfsson [recenzja przedpremierowa]


Tytuł oryginału: Flateyjargáta
Wydawnictwo: Editio Black
Liczba stron: 252
Gatunek: Kryminał, kryminał skandynawski
Data wydania: 19.07.2017
Moja ocena: 4/6

"Tajemnicza księga o wikingach"

Każdy, kto zna mnie nieco bliżej dobrze wie jak bardzo marzy mi się zwiedzenie Skandynawii i Wysp Brytyjskich. Już od jakiegoś czasu coraz częściej sięgam myślą, gdzie bym najpierw pojechał i co zwiedził, jeśli tylko czas i fundusze by na to pozwoliły. Niestety, na tą chwilę przyjdzie mi jeszcze trochę poczekać, ale nie mam najmniejszych wątpliwości, że do tego rzeczywiście dojdzie, bo te marzenie na pewno zrealizuję i zagoszczę w tych północnych rejonach. Do tego czasu pozostaje mi na razie przebywać w tamtych miejscach tylko za sprawą książek, na które zawsze można liczyć. I nawet w ciągu jednego miesiąca można odbyć kilka takich darmowych podróży w różne zakątki północy. Niedawno dzięki Remigiuszowi Mrozowi byłem na Vestmannie na Wyspach Owczych, natomiast w zeszłym tygodniu wylądowałem na Flatey w Islandii, dzięki nieznanemu mi dotąd autorowi.

Flatey to wyspa leżąca w zatoce Breiðafjord, daleko w północno-zachodniej części Islandii, gdzie mimo XXI wieku dalej znajdują się utrzymane w kolorowych barwach i w starym stylu domy, sklepy i budynki charakteryzujące okres 1900 roku. Kiedyś była to wyspa ważna pod względem połowów i uznana za centrum życia gospodarczego obszaru Breiðafjord. Teraz jednak niewiele się tam dzieje, połowów jest znacznie mniej i więcej odwiedza ją turystów niż kupców. W lecie kursuje prom od Stykkishólmur do Brjánslækur, gdzie pomiędzy nimi znajduje się wyspa, na którą można się dostać i pozwiedzać. Flatey ma dwa kilometry długości i około jednego kilometra szerokości, a gęstość ludności jest niewielka, bo licząca raptem kilkudziesięciu mieszkańców. Krajobraz jednak jest bajkowy i filmowy, dlatego kręcono na niej kilka filmów i chętnie pojawiają się tam turyści. Umieszczenie akcji książki kryminalnej na tej wyspie wydawałoby się zabiegiem nieco ryzykownym, bo przecież na tak niewielkiej powierzchni i wśród małej liczby ludności, gdzie każdy każdego zna i istnieje niewiele atrakcji, przestępca zostanie szybko wychwycony. Jednak autor mimo to zdecydował się na taki krok i umieścił zagadkę kryminalną właśnie w tym miejscu, w swojej książce Tajemnica wyspy Flatey.

Wyspa Flatey w całej okazałości*
Pewnego dnia w 1960 roku, na morskim wybrzeżu Flatey zostają znalezione zwłoki. Wieść szybko się roznosi i jest szokująca dla mieszkańców, którzy zamieszkują niewielką osadę na swojej małej wyspie, żyjąc od dawna w ciszy i spokoju, z dala o zgiełku cywilizacji i zgodnie z rytmem natury. Zaraz po odnalezieniu zwłok pojawia się przedstawiciel prefekta, który ma za zadanie zbadać ten przypadek i wyjaśnić przyczynę śmierci ofiary. Kjartan w niedługim czasie odkrywa, że zmarły to Gaston Lund, profesor z Kopenhagi, który dużo czasu spędził na zgłębianiu słynnego islandzkiego manuskryptu Flateyjarbok i przez to też przywędrował na Flatey. Średniowieczna księga to zbiór sag i eposów o starożytnych Wikingach skrywający pewną tajemnicę, po rozwiązaniu której czeka na szczęśliwca nagroda. Zagadka nie jest jednak łatwa do rozwiązania i nikomu do tej pory nie udało się jej rozwiązać. Jednak profesor był bardzo bliski sukcesu zanim umarł. Czy tajemnicza księga i jej zagadka mają jakiś związek z jego śmiercią? Czy profesor zginął z rąk któregoś z mieszkańców Flatey, który chciał zdobyć nagrodę? Czy pojawi się więcej ofiar? Kjartan ma za zadanie uzyskać odpowiedzi na te pytania, a podczas rozwiązywania tej sprawy dojdzie też do skrywanych tajemnic z przeszłości mieszkańców wyspy i otrze się o świat starożytnych władców Wikingów, którzy wywarli duży wpływ na przyszłość Flatey.

Viktor Arnar Ingólfsson to islandzki autor, którego książka po raz pierwszy zagościła na naszym rynku. Uznany za jednego z najbardziej poczytnych islandzkich pisarzy ukończył studia z zakresu komunikacji wydawniczej i grafiki komputerowej. Jest też inżynierem budownictwa lądowego i wodnego, i wraz z rodziną mieszka w Reykjaviku. Jego książka o Flatey to kryminał, który utrzymany jest w ramach klasyki. Akcja na niewielkim obszarze, wśród określonej grupy społecznej w specyficznym małomiasteczkowym klimacie, tutaj jeszcze dodatkowo skandynawskim. Wiadomo, gdzie szukać i wśród jakiej grupy osób, tylko trzeba wszcząć śledztwo i krok po kroku dojść do schwytania sprawcy. Nie jest to jednak porywający tempem kryminał. Akcja jest bardzo powolna, bez szybkich, nieoczekiwanych zwrotów, pozbawiona mocniejszego napięcia i brutalnych scen. Społeczność wyspy żyje w latach 60. XX wieku i prowadzi nieciekawy, monotonny tryb życia. Niewiele się dzieje i na wyspie po prostu wieje nudą. Książka przez to nie zaskakuje za bardzo i wydawać by się mogło, że przez to jest nużąca i nieciekawa. I pewnie taka by była, gdyby dołożyć jej więcej stron i gdyby zagadka kryminalna nie była oparta o starożytne legendy i podania o wikingach, co wzbudziło we mnie zainteresowanie od pierwszych stron, bo o tym wojowniczym ludzie z północy zawsze bardzo chętnie czytam. 


Mapa Islandii z zaznaczeniem Flatey i stolity
Każdy rozdział dotyczy kryminalnej intrygi skupionej wokół ofiary profesora i każdorazowo zwieńczony jest podaniem informacji o wikińskiej księdze Flateyjarbok. To powoduje, że główny bohater ma do rozwiązania równolegle dwie zagadki, ale jak się z czasem okazuje to ta o manuskrypcie jest wiodąca, bo spowodowała całe zamieszanie i wywołała śmierć. Wraz z kolejnymi rozdziałami poznajemy odpowiedzi dotyczące zagadki Aenigma Flateyensis i zbliżamy się do rozwiązania tajemnicy manuskryptu i morderstwa. Taki kryminał z dodatkowym wątkiem dotyczącym zagadki z zamierzchłych czasów trochę kojarzy mi się z sensacyjnymi książkami Dana Browna, tylko że nie ma tu takiego szybkiego tempa i oczywiście treść jest zdecydowanie mniej obszerna. 

To, co jednak raziło mnie w powieści Islandczyka to bardzo słabo zarysowane sylwetki postaci. Faktem jest, że w powieściach sensacyjnych i kryminałach mniej zależy mi na na dobrych kreacjach bohaterów, a bardziej na klimacie, intrydze i napięciu, ale jakiś nieco wyraźniejszy obraz postaci powinien być, chociażby ten dotyczący głównego bohatera. Tymczasem tutaj mamy same karykatury pozbawione głębi, bez żadnych portretów psychologicznych. Wydawać by się mogło, że jedyne co różni mieszkańców to wiek, płeć i zajęcie, jakie wykonują. Wygląda to jakbyśmy mieli zwykłe worki mięsa pozbawione uczuć i myśli, zupełnie jak ten trup, od którego zaczęła się zagadka kryminalna. Niestety jest to bardzo znaczący minus i liczę, że autor w kolejnych swoich książkach podszlifował bardziej ten element. Na szczęście jednak książka jest na tyle króciutka i szybko się ją czyta, że nie pozostaje nam za wiele czasu, aby o tym niedociągnięciu dłużej myśleć, bo skupiamy się bardziej na nordyckiej księdze i kolejnych elementach zagadki, które zostają powoli odkrywane.

Przepiękny malowniczy i skandynawski obraz Flatey

Tajemnica wyspy Flatey to nie jest spektakularna powieść kryminalna dla osób, które szukają zawrotnego tempa, brutalnych scen, przelewu krwi i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Książka przypadnie do gustu raczej czytelnikom, którzy poszukują kryminału bardziej wyważonego i realistycznego, niespiesznego, spokojnego, z ciekawym tłem historycznym dotyczącym świata wikińskich legend i mitów, małomiasteczkowym klimatem i tą surową skandynawską atmosferą, która jest tak specyficzna i pociągająca. 

*Za źródło fotografii posłużyła mi strona: przegladislandzki.pl

Książka będzie miała premierę w dniu 19 lipca 2017 roku.

Za wyprawę na Flatey dziękuję wydawnictwu Editio Black.

6 komentarzy:

  1. Lubię czytać o Islandii, chociaż jak dotąd miałam okazję poznać powieści tylko dwojga islandzkich autorów - Yrsy Sigurdardottir i Arlandura Indridasona. Zainteresowałeś mnie kolejnym :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No to pewnie Ci się spodoba, tym bardziej że mocno uwypuklony jest wątek Twoich ulubionych wikingów. :) Ale na Islandię jechać ogólnie świetnie by było, wulkany, lodowce, zorze. Piękna sprawa. :)

      Usuń
    2. O tak! nawet w swoich planach na przyszłość z okazji 30 urodzin, wpisałam sobie podróż na Islandię:)

      Usuń
    3. No to będzie świetna celebracja urodzin. :)

      Usuń
    4. Na 30-stkę (a było to 2 lata temu) zrobiłam sobie taką rozpiskę trzyddziestu rzeczy do zrobienia. Jest to nawet gdzieś na blogu ;) Ale ich wdrażanie opornie na razie idzie...

      Usuń
    5. Ja sobie obiecałem, że do 30-stki skoczę ze spadochronem. W tym roku finansowo nie dam rady. Ale liczę ogromnie, że w 2018 do marca jeszcze zdążę, a jak nie to po prostu zanim wskoczy pierwsza cyfra do pary z "3". :P

      Usuń